 |
 |
|
|
David van Reen, Engelen der wrake
Uitgeverij De Geus, Breda 2009
249 pagina’s
ISBN 978-90-445-1297-7
€ 18,90
In de informatie die de uitgever over David van Reen levert, wordt hij beschreven als een kenner van Nairobi en weet hij er de weg in de sloppenwijken. Voor deze debuutroman – eerder publiceerde Van Reen een journalistiek fotoboek over Ethiopië – gebruikt hij de verhalen van de sloppenwijkbewoners als uitgangspunt.
Toevallig heb ik ook mijn eigen bronnen als het gaat om Afrika in het algemeen en Nairobi in het bijzonder. Mijn broer, Afrika-correspondent van de Volkskrant en het NOS-journaal, is getrouwd met een Keniaanse en woont al jarenlang in Nairobi. Natuurlijk heb ik hem het boek voorgelegd met de vraag of het Nairobi dat Van Reen in zijn boek schetst feitelijk juist is.
De tekening van de arme wijken klopt, liet hij me weten. Als je, zo zegt hij, het boek als non-fictie zou lezen, steek je wel wat op over Kenia. Maar, zo voegt hij eraan toe, in zijn beschrijvingen toont hij wel ‘een iets te algemeniserend oog voor het opvallend vreemde’.
Daar kan ik me iets bij voorstellen. Het verhaal dat Van Reen vertelt, kenmerkt zich door rücksichtslos geweld, wijdverbreide corruptie, intimidatie, prostitutie, uitzichtloze armoede en een hulpeloos geloof in God.
Het gaat over Vellah, dochter van Beatrice die bij een ongeluk om het leven komt. Omdat het dodelijke ongeluk is veroorzaakt door de zoon van een hooggeplaatste politiefunctionaris wordt er verder geen werk van gemaakt. Vellah en haar jongere zusje moeten nu zelf in de harde wereld van Nairobi’s buitenwijken zien te overleven.
Vellah doet dat door zich te prostitueren, een leven dat zich letterlijk en figuurlijk in de duistere hoeken van de stad voltrekt, en waarin zij dagelijks aan allerlei gevaren blootstaat.
Van Reen wisselt in zijn verhaal geregeld van perspectief. We maken kennis met de agent die noodgedwongen het ongeluk in de doofpot stopte, worden op de hoogte gehouden van de lotgevallen van een Ierse arts die werkt aan een project ter bestrijding van aids, waarover hij in Nairobi een lezing zal houden, en zijn er de perikelen van een sportmakelaar die Afrikaanse hardlopers vertegenwoordigt. Allemaal maken zij vuile handen, niet alleen door de manier waarop zij hun zaken afhandelen, maar ook door hun gebruik van de beschikbare hoertjes.
Ook Godfrey, de man van het ongeluk, laat zich in die kringen niet onbetuigd. Daarbij stuit hij op Vellah, die als zij erachter komt met wie zij te doen heeft, meedogenloos wraak neemt. Wraak die door het hele boek heen wordt gesymboliseerd door Doctorsmith, een albino met een van godgegeven taak, die van wraakengel.
Soms geeft Engelen der wrake het idee dat Van Reen bang was enig aspect van het leven in de sloppenwijken over te slaan. Dan verliest zijn verhaal aan overtuigingskracht, en wordt het een wat stroeve proeve van cultureel-antropologische kennis. Het had, kortom, allemaal wel wat minder gemogen.
Toch is Engelen der wrake de moeite waard om de rauwe realiteit die het boek laat zien – een kant van de Afrikaanse samenleving die in Nederlandse literatuur niet of nauwelijks aan bod komt. Van Reen verdient lof voor het feit dat hij met dit boek wat dat betreft zijn nek uitsteekt.
Rien Broere